Những mốc lịch sử đáng ghi nhớ trong lĩnh vực sốt rét

1.Ký sinh trùng sốt rét 1880 Charles Louis Alphonse Laveran, bác sỹ ngoại khoa quân đội Pháp, lần đầu tiên tìm thấy ký sinh trùng có trong máu bệnh nhân bị sốt rét. 1885 Ettore Marchiafava, Angelo Celli và Camil


·1912 ký sinh trùng sốt rét ở người lần đầu tiên được nuôi cây trong phòng thí nghiêm, nhưng mãi đến năm 1976 mới thành công được toàn bộ các giai đoạn của Ký sinh trùng.

·1890 Giovanni Batista Grassi và Raimondo Feletti (Ý) khám phá có 2 loài KST sốt rét ở người, đó là: Plasmodium vivax và P. malariae. Trong khi đó Laveran tin tưởng chỉ có một loài KST, đó là: Oscillaria malariae. William H. Welch (Mỹ) 1897 đặt tên cho KST gây sốt ác tính là P. falciparum. Đến năm 1922, John William Watson Stephens mô tả loại KST thứ tư gây sốt rét cho người đó là P. ovale.

2.Vector truyền bệnh và biện pháp phòng chống

·1897 Sir Ronald Ross - người Anh - chứng minh sốt rét được truyền bởi muỗi.

·1939, Paul Hermann Müller tái tổng hợp và phát hiện tính diệt côn trùng của DDT (dichlorodiphenyl trichloroethylene) [DDT lần đầu được tổng hợp bởi Othmar Zeidler (Áo) năm 1874].

3.Điều trị sốt rét

·1638 Quinine được dùng điều trị bệnh sốt rét cho nữ bá tước Peru, năm 1742 được Linnaeus đặt tên cho vỏ cây này là Cinchona, năm 1820 hai nhà hóa học Pháp Pierre Joseph Pelletier và Joseph Bienaimé Caventou chiết xuất Quinine từ vỏ cây Cinchona dùng để điều trị sốt cơn trên toàn thế giới.

·1934 Hans Andersag, nhà hóa học Đức chế xuất chất thay thế Quinine là Chloroquine (Resochin). 1957, kháng chloroquin đầu tiên được thông báo ở biên giới Thái-Camwpuchia, sau đó là Nam Mỹ, Việt nam, Đông nam Á

·1951 tổng hợp được Primaquine
·1952 tổng hợp được Pyrimethamine
·1974 quân đội Mỹ tổng hợp nên Mefloquine. Kháng Mefloquine được thông báo đầu tiên năm 1985 tại châu Á.
·1972 Artermisinin được các nhà khoa học Trung quốc chiết xuất từ cây Qinghao.

4.Chương trình phòng chống sốt rét

·1955 – 1972, DDT và chương trình tiêu diệt sốt rét (Malaria Eradication Programme)
·1992 Hội nghị Amsterdam (Hà Lan) và Chương trình PCSR Toàn cầu (Global Malaria Control Programme)
·1998 Roll Back Malaria (RBM) được thành lập bởi tổng thư ký WHO, UNICEF và WORLD BANK, hiện có hơn 100 thành viên tham gia, bao gồm các thành viên phát triển song phương, đa phương, lĩnh vực tư nhân, các tổ chức hiệp hội phi chính phủ, các viện hàn lâm và nghiên cứu.
·11/1996 ACTMalaria (The Asian Collaborative Training Network for Malaria) được thành lập tai Chiangmai – Thailand bao gồm các chương trìnhquốc gia phòng chống sốt rét: Bangladesh, Cambodia, PR China, Republic of Indonesia, Lao PDR, Malaysia, Myanmar, Philippines, Thailand và Vietnam.
·1/7/1957 thành lập Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương.
·08/03/1977 thành lập Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn.
·18/1/1977 Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng thành phố Hồ Chí Minh
·Ngày 25 hàng năm là ngày kỷ niệm sốt rét thế giới, được WHO công nhận. Năm 2008 là năm kỷ niệm đầu tiên.

·Giáo sư Đặng Văn Ngữ:
-Tốt nghiệp bác sĩ y khoa năm 1937 tại Trường Y - Dược thuộc Đại học Đông Dương.
-Năm 1942, ông trở thành Trưởng phòng thí nghiệm ký sinh trùng và là giảng viên Sinh học Ban Dược…
-Năm 1936, ông đã phát hiện ra loài sán Clonorchis sinensis có thể ký sinh ở tụy…
-Ông đã công bố 4 công trình giá trị: “Xác định loại nấm có tính kháng sinh cao”(1947); “Xác định công thức kháng nguyên Salmonella” (1945); “Đặc điểm tiến hóa của D.mansoni” (1943) và hoàn chỉnh một số xét nghiệm miễn dịch để chuẩn đoán.
-Năm 1957, ông sáng lập Viện sốt rét Ký sinh trùng và Côn trung.
-Năm 1964, ông đã tìm ra muỗi An.sinensis

5.Giải Nobel về sốt rét

Có 4 giải Nobel về lĩnh vực sốt rét trên toàn thế giới
·Ronald Ross, nhà phẫu thuật thuộc quân đội Anh, được nhận Nobel năm 1902. Ông khám phá ra muỗi là vector truyền bệnh sốt rét tại Secunderabad - Ấn độ.
·Alphonse Laveran, nhà phẫu thuật thuộc quân đội Pháp khi đang phục vụ tai Algeria, được nhận Nobel năm 1907. Ông khám phá ra ký sinh trùng sốt rét có trong máu bệnh nhân sốt cơn.
·Julius Wagner-Jauregg, bác sỹ người Áo, nhận Nobel năm 1927, Ông đã khám phá ra gây bệnh sốt rét thực nghiệmcó thể điều trị bệnh giang mai thần kinh.
·Paul Hermann Müller, nhà hóa học Thụy sỹ, được nhận Nobel năm 1948, Ông đã khám phá ra độc tính đối với côn trùng của DDT, góp phần loại trừ sốt rét ở châu Âu.