Quá trình nuôi giữ chủng ký sinh trùng sốt rét trước khi sử dụng trong nghiên cứu

Để nghiên cứu được cơ chế xâm nhập vào tế bào máu người của ký sinh trùng sốt rét (KSTSR), các nhà nghiên cứu phải có sẵn chủng ký sinh trùng. Do đó vấn đề nuôi giữ chủng ký sinh trùng (ví dụ như Plasmodium falicparum) phải được duy trì và chúng thường được quan sát dưới kính hiển vi quang học. Dưới đây là các bước quan trọng để có được hình ảnh của tế bào máu bị nhiễm ký sinh trùng sốt rét:

1. Duy trì chủng ký sinh trùng sốt rét

Sau khi nhận được các mẫu KSTSR, các nhà nghiên cứu sẽ lưu trữ chúng trong Nito lỏng cho đến khi họ cần lấy ra nghiên cứu. Ký sinh trùng có thể để trong đông lạnh vô thời hạn miễn là chúng được đông lạnh ở thể nhẫn. Trong điều kiện như vậy, thể này có xu hướng hồi phục nhanh nhất khi gặp điều kiện thuận lợi.

Hình 1: Bình nitơ lỏng (Dewar) mà những mẫu KSTSR được lưu trữ

2. Chuẩn bị nuôi cấy KSTSR cho nghiên cứu

Các chủng KSTSR ở trạng thái bất hoạt khi được lấy ra khỏi nitơ lỏng. Để “đánh thức chúng dậy” cần 3 loại dung dịch muối và đường thêm vào. Các dung dịch này giúp làm tan máu đông lạnh mà không làm tổn hại đến các tế bào máu mỏng manh và ký sinh trùng nội bào.

Hình 1: Bình nitơ lỏng (Dewar) mà những mẫu KSTSR được lưu trữ

3. Ly trích các tế bào máu nhiễm KSTSR

Các tế bào máu nhiễm KSTSR đã được nuôi cấy thường được treo trong dung dịch gelatin, do đó các nhà nghiên cứu có thể tách chúng ra khỏi các tế bào không nhiễm KSTSR. Các tế bào máu không nhiễm bệnh thường được định hình và có xu hướng xếp chồng lên nhau trong cột có chứa gelatin. Ngược lại các tế bào nhiễm KST lại có hình dáng bất thường, vì vậy chúng không thể xếp với các tế bào máu bình thường được. Chính vì thế các tế bào máu bình thường xếp với nhau có trật tự, thành cụm lớn hơn và nặng hơn, do đó bị chìm xuống trong dung dịch gelatin, trong khi đó các tế bào nhiễm KSTSR lại nhẹ hơn nên nổi lên trên. Nhờ vậy, các nhà nghiên cứu có thể tách hoàn toàn các tế bào nhiễm KSTSR ra khỏi hỗn hợp.

4. Nuôi cấy KSTSR

Các tế bào nhiễm KSTSR thường được ủ ở nhiệt độ 370C (nhiệt độ cơ thể), đây là nhiệt độ tối ưu để chúng phát triển. Khi nhiệt độ giảm xuống, sự trao đổi chất của KSTSR chậm lại và tăng trưởng chậm hơn nhiều. Ngược lại khi ở trong cơ thể người, KSTSR tồn tại vô thời hạn. Do đó sau khi thực hiện xong thử nghiệm, các nhà nghiên cứu đã li tâm mẫu để loại bỏ môi trường nuôi cấy, bỏ chúng trong dung dịch đông lạnh và giữ ở nhiệt độ lạnh sâu để lưu giữ cho đến khi cần lấy ra cho thí nghiệm sau.

ThS. Phạm Nguyễn Thúy Vy
(Lược dịch từ: “How are Cultures of the Malaria-Causing Parasite Prepared for Study?”, http://www2.lbl.gov/MicroWorlds/xfiles/malariaculture.html)