Điểm tin y tế tuần 6

VĂN BẢN PHÁP LÝ VÀ CHỈ ĐẠO

1. Hướng dẫn thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan Nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập.

Ngày 13/01/2016, Bộ Nội vụ ban hành Thông tư số 01/2016/TT-BNV hướng dẫn một số nội dung của Nghị định số 04/2015/NĐ-CP ngày 09/01/2015 về thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính Nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập. Nội dung chính của Thông tư bao gồm:

- Hướng dẫn việc tổ chức hội nghị cán bộ, công chức, viên chức bao gồm như: Nguyên tắc tổ chức hội nghị; Hình thức hội nghị; Thành phần tham dự; Công tác chuẩn bị và việc tổ chức hội nghị.

- Xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ trong hoạt động của cơ quan, đơn vị.

- Chế độ báo cáo định kỳ.

Thông tư có hiệu lực từ ngày 01/3/2016 và thay thế Thông tư liên tịch 09/1998/TTLT-BTCCBCP-TLĐLĐVN.

Hội nghị cán bộ, công chức, viên chức là hình thức dân chủ trực tiếp để cán bộ, công chức, viên chức tham gia quản lý, xây dựng cơ quan, đơn vị trong sạch, vững mạnh; Được tổ chức dân chủ, thiết thực, bảo đảm các nội dung quy định; Hội nghị được tổ chức hợp lệ khi có ít nhất 2/3 cán bộ, công chức, viên chức của cơ quan, đơn vị hoặc ít nhất 2/3 đại biểu được triệu tập có mặt. Nghị quyết, quyết định của hội nghị được thông qua khi có trên 50% số người dự tán thành và nội dung không trái với quy định của pháp luật.

Tổ chức thực hiện Nghị quyết hội nghị: Người đứng đầu cơ quan phối hợp với công đoàn phổ biến, hướng dẫn, đôn đốc việc thực hiện nghị quyết hội nghị; Định kỳ 6 tháng một lần, người đứng đầu cơ quan phối hợp với công đoàn tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện nghị quyết hội nghị; thông báo kết quả kiểm tra, đánh giá đến toàn thể cán bộ, công chức, viên chức trong cơ quan.

Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 3 năm 2016.

TIN Y TẾ NỔI BẬT

1. Bộ trưởng kiểm tra công tác chuẩn bị phòng chống bệnh bệnh do vi rút Zika

Ngày 04/02/2016, Đoàn công tác của Bộ trưởng Bộ Y tế đã kiểm tra công tác chuẩn bị phòng chống dịch bệnh do vi rút Zika tại cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất và làm việc với Viện Pasteur TP. HCM, Viện sốt rét – KST – CT TP. HCM, Viện Y tế Công cộng TP. HCM, BV Nhiệt đới, BV Từ Dũ, Sở Y tế TP. HCM, Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế, Trung tâm YTDP và một số Sở Y tế, Trung tâm YTDP các tỉnh phía Nam để bàn bạc các giải pháp phòng chống bệnh do vi rút Zika.

Bộ trưởng nhận định bệnh do vi rút Zika có nguy cơ cao xâm nhập vào Việt Nam. Hiện nay, tại cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất mỗi tháng có khoảng 700 người đi từ các quốc gia đang có dịch bệnh này về nước.

Bệnh do vi rút Zika lây truyền qua muỗi Aedes aegypti, đây cũng là loại muỗi gây bệnh sốt xuất huyết, Việt Nam là vùng lưu hành loại muỗi này, đặc biệt là ở Miền nam. Nếu chỉ xuất hiện 1-2 ca bệnh do vi rút Zika bệnh sẽ lây lan nhanh và hiện nay người dân chưa có miễn dịch đối với căn bệnh này.

Bộ Y tế khuyến cáo người dân hạn chế đi du lịch tại những quốc gia đang có dịch. Đối với hành khách nhập cảnh từ vùng dịch vào Việt Nam, Bộ trưởng chỉ đạo mua kem xoa chống muỗi phát cho hành khác và hướng dẫn sử dụng, khuyến cáo tự cách ly và đến ngay cơ sở y tế để khám khi có biểu hiện bệnh...

2. Những bệnh do muỗi lây truyền

Theo WHO, muỗi là nguồn truyền nhiễm bệnh nguy hiểm nhất, khiến hàng triệu người chết và hàng trăm triệu người mắc bệnh mỗi năm trên thế giới.

1) Bệnh sốt rét

Sốt rét là bệnh do ký sinh trùng Plasmodium lây truyền qua trung gian là muỗi Anophenles, hiện nay chưa có vắc xin dự phòng. Theo WHO, sốt rét hiện diện ở gần 100 quốc gia và đe dọa gần một nửa dân số trên toàn thế giới. Năm 2015, trên toàn thế giới có 214 triệu bệnh nhân sốt rét, trong đó 438.000 trường hợp tử vong chủ yếu là trẻ em ở châu Phi cận Sahara, châu Á và châu Mỹ La tinh.

Phòng bệnh người dân ở vùng sốt rét lưu hành cần ngủ màn, tẩm màn, phun thuốc diệt muỗi, mặc quần áo dài tránh muỗi đốt, xoa kem xua muỗi, hương xua muỗi…. Khi bị sốt cần đến cơ sở y tế khám và điều trị kịp thời.

2) Bệnh sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính, có thể gây thành dịch do vi rút dengue gây ra. Do bệnh lây lan qua vật trung gian là muỗi vằn Aedes aegypti và Aedes albopictus. Sốt xuất huyết các triệu chứng sốt cao đột ngột 39 - 40 độ C, kéo dài 2 - 7 ngày, khó hạ sốt, đau đầu, có thể có nổi mẩn, phát ban.

Theo WHO, tỷ lệ mắc sốt xuất huyết đã tăng 30 lần trong 50 năm qua, với khoảng 50-100 triệu bệnh nhân mỗi năm, gần một nửa dân số thế giới bị đe dọa bỡi sốt xuất huyết. Dịch sốt xuất huyết nghiêm trọng đầu tiên xảy ra ở Philippines và Thái Lan vào những năm 1950. Ngày nay nó trở thành nguyên nhân hàng đầu của những ca nhập viện hoặc tử vong tại châu Á cùng châu Mỹ Latin.

Cách phòng bệnh bằng cách diệt muỗi, lăng quăng, bọ gậy: Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước; rửa các dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ… hàng tuần; thu gom, chai, lọ, vỏ dừa, vỏ xe cũ, dọn vệ sinh môi trường, lật úp các dụng cụ chứa nước khi không dùng đến; bỏ muối hoặc dầu vào bát nước kê chân tủ, thay nước bình hoa.

Phòng chống muỗi đốt: Mặc quần áo dài; ngủ trong màn; dùng bình xịt diệt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi; màn tẩm hóa chất; cho người bị sốt xuất huyết nằm trong màn, tránh muỗi đốt để tránh lây lan bệnh cho người khác; tích cực phối hợp với chính quyền và ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch.

Cần đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế để được khám, điều trị kịp thời

3) Bệnh Chikungunya

Sốt Chikungunya là một bệnh do vi rút được lây nhiễm qua trung gian của muỗi, mầm bệnh là một alphavirus, họ Togaviridae. Bệnh cảnh lâm sàng của bệnh sốt Chikungunya có dấu hiệu gần giống với bệnh sốt xuất huyết, vì vậy nó có thể khó chẩn đoán ở những nơi có bệnh sốt xuất huyết lưu hành phổ biến. Ở những nơi điều kiện thuận lợi, muỗi truyền bệnh Aedes albopictus có tập tính sống gần gũi với người là yếu tố nguy cơ quan trọng cho bệnh sốt Chikungunya lưu hành, phát triển.

Theo WHO, ghi nhận Chikungunya đã xuất hiện tại hơn 60 quốc gia, trở thành mối đe dọa không thể xem thường ở châu Phi, châu Á, Ấn Độ. Bệnh cũng lan sang Mỹ và châu Âu sau khi một người bệnh được phát hiện ở Caribean năm 2013.

Các triệu chứng của Chikungunya xuất hiện sau 3-7 ngày sau khi bị muỗi đốt như sốt, đau cơ, đau đầu, sưng khớp hoặc phát ban. Thời gian phát bệnh thường thay đổi, có thể kéo dài hàng tuần và hiện nay chưa có vắc xin phòng bệnh và thuốc điều trị đặc hiệu.

Phòng bệnh cũng như phòng bệnh sốt xuất huyết diệt bọ gậy, thu dọn những dụng cụ chứa nước ở trong và xung quanh nhà nơi muỗi truyền bệnh có thể đẻ trứng và phát triển. Sử dụng các hóa chất xua muỗi như kem xoa, hương xua; mặc quần áo dài, hạn chế hay tránh sự tiếp xúc của muỗi truyền bệnh đối với người.

Cần đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế để được khám, điều trị kịp thời

4) Vi rút Tây sông Nile

Vi rút Tây sông Nile, lần đầu tiên được phát hiện tại Uganda năm 1937, là căn bệnh lây lan chủ yếu do muỗi nhiễm bệnh truyền sang người, dịch bệnh thường xảy ra vào mùa Hè với đỉnh điểm là khoảng giữa tháng Tám.

Các triệu chứng của bệnh như sốt cao, đau đầu, khó thở... Nặng hơn, vi rút này sẽ làm sưng não và gây tổn thương tủy sống của bệnh nhân, hủy hoại hệ thần kinh, khiến người bệnh tử vong nhanh chóng nếu không được điều trị kịp thời.

Gần 1% số người nhiễm vi rút sẽ phát triển thành bệnh như viêm não hay viêm màng não, trong đó khoảng 10% số này sẽ tử vong.

Bệnh hiện nay không có thuốc điều trị và cũng chưa có vắc xin phòng bệnh. Tuy nhiên, để phòng bệnh các nhà khoa học khuyến cáo người dân nên áp dụng các biện pháp là không để muỗi đốt như bôi kem, mặc quần áo dài, đóng cửa sổ vào lúc sáng sớm và chiều tối là những thời điểm có nhiều muỗi.

5) Bệnh sốt vàng da

Bệnh sốt vàng là chứng bệnh sốt gây vàng da do siêu vi trùng thuộc họ Flaviviridae gây ra. Vật trung gian truyền bệnh là muỗi Aedes aegypti, bệnh sốt vàng xảy ra ở một số vùng thuộc các quốc gia Nam Mỹ và Trung Mỹ. Tại Châu Phi, bệnh tập trung ở nam sa mạc Sahara, Angola, Zaire, Tanzania, Nigeria... Bệnh thường phát sinh vào mùa mưa, khí hậu nóng là giai đoạn phát triển mạnh của loài muỗi Aedes.

Triệu chứng bệnh nhân có sốt cao, khởi phát đột ngột, kèm rét run, đau đầu, đau cơ toàn thân, mặt đỏ xung huyết, buồn nôn và nôn, mạch chậm và yếu, có vàng da nhẹ, bạch cầu máu ngoại vi giảm. Trường hợp nặng, bệnh nhân tổn thương nhiều phủ tạng, suy gan, suy thận, trụy tim mạch, vàng da vừa hoặc nặng, sốc nhiễm khuẩn. Tỷ lệ tử vong ở thể nặng 20% - 50%, các thể khác dưới 5%.

Biện pháp dự phòng có hiệu quả nhất đối với bệnh sốt vàng cho đến nay là tiêm phòng vắc xin cho người từ 9 tháng tuổi trở lên, dùng 1 liều duy nhất, hiệu lực đạt trên 90% và có thể duy trì kháng thể bảo vệ lâu dài. Tuy nhiên, nên tiêm nhắc lại sau mỗi 10 năm ở những người có nguy cơ cao trong vùng dịch lưu hành và phòng chống muỗi áp dụng như phòng chống muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết.

6) Bệnh Zika

Theo WHO cảnh báo vi rút đang lây lan một cách bùng nổ ở châu Mỹ. Đến nay thế giới đã phát hiện Zika ở 35 quốc gia và vùng lãnh thổ, Brazil là nước bị ảnh hưởng nặng nhất.

Theo Cơ quan dịch vụ y tế và con người Dallas (DCHHS) cho biết bệnh nhân ở địa phương này bị nhiễm vi rút Zika qua tiếp xúc tình dục với một người vừa trở về từ vùng dịch và Trung tâm Kiểm soát và phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ đã xác nhận ca lây nhiễm vi rút Zika ở Dallas.

Hiện nay, bệnh do vi rút Zika chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cũng như chưa có vắc xin phòng bệnh; do đó, ngoài việc triển khai các biện pháp kiểm dịch chặt chẽ tại các cửa khẩu phải đồng thời triển khai các biện pháp nhằm hạn chế sự lây truyền của bệnh tương tự phòng chống bệnh sốt xuất huyết bằng cách diệt muỗi truyền bệnh và các ổ chứa của muỗi, bọ gậy là biện pháp hiệu quả để phòng bệnh.

3. HIV bắt đầu kháng thuốc

Theo WHO, HIV hiện vẫn là căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất thế giới. Năm 2014, có 36,9 triệu người sống chung với HIV trên toàn cầu.

Trong 4 năm, tiến sĩ Gupta cùng cộng sự đã so sánh bệnh nhân HIV từ các châu lục khác nhau và phát hiện tỷ lệ kháng Tenofovir tại Châu Phi là 60% trong khi con số này tại Châu Âu 20%. Nhóm tác giả nhận định nhiều khả năng là do sử dụng thuốc không đúng liều.

Nguy hiểm hơn, chủng HIV kháng Tenofovir có thể truyền từ người sang người. Các chuyên gia đang tiếp tục nghiên cứu để hiểu hơn về phương thức vi rút kháng thuốc phát triển và lây lan.

Ban Biên tập website Viện