Thông điệp của Giám đốc Chương trình sốt rét toàn cầu của Tổ chức Y tế thế giới - Tiến sĩ Pedro Alonso

WHO 19/6/ 2019

Kính gửi các đồng nghiệp và đối tác,

Xin chào mọi người từ thành phố Wuxi Trung Quốc, nơi tổ chức Diễn đàn toàn cầu của các quốc gia loại trừ bệnh sốt rét năm 2019. Được tổ chức hàng năm, diễn đàn giúp cho các nhà quản lý chương trình sốt rét từ 21 quốc gia trong nhóm các nước loại trừ sốt rét vào năm 2020 chia sẻ kinh nghiệm và bài học kinh nghiệm trong việc loại trừ hoàn toàn bệnh sốt rét. Tất cả các thành viên tham gia có cùng một mục tiêu chung là: loại trừ các ca bệnh sốt rét nội địa trong nhóm các nước loại trừ sốt rét vào năm 2020.

Năm nay tôi lại có “thư gửi đến các đối tác” để nhấn mạnh báo cáo tiến độ mới về loại trừ sốt rét tại các nước thuộc nhóm loại trừ sốt rét vào năm 2020, ra mắt trong diễn đàn tại Trung Quốc và các lĩnh vực khác trong công việc của chúng tôi thuộc Chương trình sốt rét toàn cầu kể từ tháng 1 năm 2019.

Như mọi khi, chúng tôi rất hoan nghênh những phản hồi của các bạn về công việc của chúng tôi; vui lòng gửi ý kiến của bạn đến địa chỉ: gmpfeedback@who.int. Hoặc các bạn cũng có thể liên hệ trực tiếp với tôi tại: @PAlonsoMalaria.

Những chủ đề bao gồm:

  • Theo dõi tiến độ thực hiện của các nước trong nhóm loại trừ sốt rét vào
    năm 2020 (E-2020);
  • Chứng nhận sốt rét không còn hiện diện tại: Algeria và Argentina;
  • Ghi nhận những sáng kiến có hiệu quả cao cho các quốc gia có gánh nặng về sốt rét;
  • Giới thiệu vắc-xin sốt rét RTS, S;
  • Những tiến bộ trong Tiểu vùng sông Mê Kông;
  • Giải thích chính sách - thiết lập quy trình của chúng tôi;
  • Cải thiện cách thức truy cập vào các hướng dẫn chính sách của chúng tôi;
  • Cập nhật khác.

1. Theo dõi tiến độ thực hiện của các nước loại trừ sốt rét vào năm 2020 (E-2020)

Một cột mốc quan trọng trong chiến lược sốt rét toàn cầu năm 2020 của chúng tôi là loại trừ bệnh sốt rét ở ít nhất 10 quốc gia báo cáo đăng tải về bệnh sốt rét vào năm 2015. Kể từ bài viết này, 11 quốc gia trong nhóm các nước loại trừ sốt rét đang thực hiện để đạt được mục tiêu này vào cuối năm 2020. Báo cáo tiến độ các nước trong nhóm loại trừ sốt rét 2020 mới nhất của tổ chức y tế thế giới - có sẵn bằng 4 ngôn ngữ (tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha và tiếng Trung Quốc) - cung cấp nhanh hình ảnh các trường hợp nội địa trên 21 quốc gia loại trừ bệnh sốt rét. Xem thêm, bản đồ tương tác và hồ sơ quốc gia của chúng tôi, được công bố ngày hôm nay.

Năm 2018, chúng tôi đã ghi nhận các nỗ lực loại trừ bệnh sốt rét ở Costa Rica, chủ nhà của diễn đàn nhóm các nước loại trừ sốt rét năm 2020 (E-2020) thường niên lần thứ 2. Năm nay, chúng tôi tập trung vào Trung Quốc, chủ nhà của diễn đàn năm 2019. Bạn có thể tìm hiểu về đất nước này rất thành công trong việc khắc phục bệnh sốt rét - từ ước tính khoảng 30 triệu trường hợp hàng năm trong thập niên 1940 đến 0 trường hợp nội địa trong năm 2017 - trong bài tiểu luận, câu chuyện và video của chúng tôi.

2. Chứng nhận sốt rét không còn hiện diện tại: Algeria và Argentina

Vào tháng 5, tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới đã công nhận Algeria và Argentina không còn bệnh sốt rét tại Hội nghị Y tế Thế giới lần thứ 72, cuộc họp thường niên của cơ quan ra quyết định của Tổ chức Y tế thế giới. Đại diện của Algeria và Argentina đã nhận giấy chứng nhận tại một sự kiện được tổ chức với sự hợp tác của tổ chức các nước sốt rét quay chở lại (RBM) để chấm dứt bệnh sốt rét.

Chứng nhận được cấp khi một quốc gia chứng minh được rằng không còn bệnh sốt rét nội địa trong ít nhất 3 năm liên tiếp. Một hệ thống giám sát quốc gia có khả năng phát hiện và ứng phó nhanh chóng với bất kỳ trường hợp sốt rét nào phải được vận hành, cùng với một chương trình hiệu quả để ngăn chặn tái phát bệnh. Trên toàn cầu, tổng cộng 37 quốc gia và 1 lãnh thổ đã đạt được cột mốc này.

Phát biểu tại sự kiện, bác sĩ Tedros lưu ý rằng những thành công trong việc loại trừ sốt rét ở Algeria và Argentina đã được củng cố bởi sự chăm sóc sức khỏe toàn cầu. “Với những chẩn đoán và điều trị bệnh sốt rét miễn phí ở cả hai quốc gia, mọi người đều nhận được các dịch vụ cần thiết để phòng ngừa, chẩn đoán và chữa khỏi bệnh”.

Algeria là quốc gia thứ hai trong Khu vực Châu Phi đượcTổ chức Y tế Thế giới chính thức công nhận là không còn bệnh sốt rét, sau khi Mauritius đạt được vào năm 1973. Argentina là quốc gia thứ hai trong Khu vực Châu Mỹ đượcTổ chức Y tế Thế giới chứng nhận trong 45 năm, sau Paraguay vào năm 2018.

3. Ghi nhận những sáng kiến có hiệu quả cao cho các quốc gia có gánh nặng về sốt rét

Khi chúng ta kỷ niệm thành tựu của các nước E-2020, chúng ta đừng quên rằng - trên phạm vi toàn cầu - quá trình chống lại bệnh sốt rét đã bị đình trệ; Báo cáo mới nhất của chúng tôi về sốt rét trên thế giới cho thấy rằng không có kết quả đáng kể nào trong việc làm giảm các ca sốt rét trong giai đoạn 2015 đến 2017 tại 11 quốc gia, bao gồm 10 quốc gia thuộc Châu Phi, chiếm hơn 70% tổng số ca sốt rét trên toàn thế giới.

Tháng 11 năm 2018, Tổ chức Y tế Thế giới và Hiệp hội các nước rốt rét quay trở lại (RBM) đã đưa ra một cách tiếp cận mới để giúp các quốc gia có gánh nặng bệnh tật cao có thể đưa ra cách kiểm soát bệnh sốt rét đúng hướng. Ra mắt tại Mozambique, sáng kiến - hiệu quả cao cho các quốc gia có gánh nặng về sốt rét (HBHI) - đang thu thập thông tin và nhận được sự ủng hộ rộng rãi từ các nhà lãnh đạo của các quốc gia có sốt rét lưu hành và Tổ chức sốt rét toàn cầu.

Đến nay, 6 quốc gia bao gồm: Burkina Faso, Cameroon, Ghana, Ấn Độ, Nigeria và Uganda - đã tổ chức các cuộc họp với các đối tác để xây dựng kế hoạch hành động. Mozambique sẽ tổ chức một cuộc họp về hiệu quả cao cho các nước có gánh nặng về sốt rét (HBHI) trong vài tuần tới. Bài học rút ra từ cách tiếp cận đầu tiên của nhóm các quốc gia này sẽ giúp định hình cách tiếp cận mới trong những tháng tới.

4. Giới thiệu vắc-xin sốt rét RTS,S

Vào ngày 23 tháng 4, ngay trước Ngày sốt rét thế giới, Ma-rốc đã giới thiệu vắc-xin sốt rét RTS, S tại các nước được lựa chọn để làm thử nghiệm. Ghana đã triển khai vắc-xin vào ngày 30 tháng 4 và Kenya đã ấn định ngày ra mắt vào ngày 15 tháng 7.

Chương trình do WHO dẫn đầu, được điều phối bởi quốc gia này đã được thực hiện thông qua quan hệ đối tác công tư chưa từng có. Chúng tôi chào mừng 3 cơ quan tài trợ đang tài trợ cho chương trình - Gavi, Liên minh vắc-xin, Quỹ toàn cầu chống AIDS, Lao và Sốt rét, và các đơn vị được xem như là đối tác của chúng tôi.

Glaxo Smith Kline (GSK), nhà sản xuất vắc-xin, xứng đáng được đề cập đặc biệt: sau khoản đầu tư 3 thập kỷ phát triển vác xin RTS, S, với sự đồng tài trợ từ Quỹ Bill & Melinda Gates, công ty đã cam kết cung cấp tới 10 triệu liều vắc-xin miễn phí cho chương trình. PATH cũng là một đối tác quan trọng và lâu dài trong việc triển khai vác-xin này.

Thí điểm vắc-xin sốt rét với mục tiêu đạt được khoảng 360 000 trẻ em mỗi năm trên khắp 3 quốc gia này. Các bộ y tế sẽ cung cấp vắc-xin sốt rét RTS, S tại các khu vực lưu hành sốt rét từ trung bình đến cao, nơi có tác động lớn nhất. Bằng chứng và kinh nghiệm từ chương trình sẽ đưa ra các quyết định chính sách trong tương lai của Tổ chức Y tế Thế giới về việc triển khai vắc-xin trên phạm vi rộng hơn có thể.

5. Tiến bộ trong tiểu vùng sông Mê Kông

Tôi rất vui mừng báo cáo rằng các quốc gia thuộc Tiểu vùng sông Mê Kông tiếp tục cho thấy sự tiến bộ đáng kể trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét. Từ tháng 1 đến tháng 3 năm 2019, số ca mắc sốt rét được báo cáo trên toàn khu vực đã giảm 29% so với cùng kỳ 3 tháng năm 2018.

Đáng chú ý, đã có sự suy giảm đáng kể trong các trường hợp sốt rét P. falciparum - mục tiêu chính của chúng tôi trong quan điểm về tình hình kháng thuốc sốt rét. Chẳng hạn, trong quý đầu tiên của năm 2019, số trường hợp P. falciparum ở Campuchia đã giảm 72% và 32% ở Thái Lan so với cùng kỳ năm 2018.

Tổ chức Y tế Thế giới tiếp tục theo dõi chặt chẽ hiệu quả của thuốc sốt rét thông qua các nghiên cứu hiệu quả điều trị (TES). Những nghiên cứu này cho thấy phần lớn các phương pháp điều trị bệnh sốt rét tuyến đầu vẫn có hiệu quả trong vùng. Kết quả điều trị giúp hướng dẫn các nước điều trị và nắm bắt các dấu hiệu cảnh báo sớm về những ca điều trị thất bại.

6. Giải thích chính sách - thiết lập quy trình của chúng tôi

Vào tháng 5 năm 2018, Chương trình Sốt rét toàn cầu đã đưa ra một đánh giá toàn diện về các quy trình của Tổ chức Y tế Thế giới để phát triển và phổ biến các hướng dẫn chính sách về bệnh sốt rét. Chúng tôi đã lấy ý kiến ​​phản hồi từ một loạt các bên liên quan, tìm cách hiểu rõ hơn về nhu cầu và vấn đề nhận thức của bạn.

Sau sáu tháng thực hiện, một số lĩnh vực cần cải thiện đã được xác định, chẳng hạn như sự thiếu minh bạch, sự không nhất quán trong các tiêu chuẩn đánh giá và các mốc thời gian dài. Với sự hỗ trợ và đầu vào từ Ủy ban Tư vấn Chính sách về Sốt rét - Cơ quan tư vấn cấp cao nhất về Chương trình Sốt rét Toàn cầu - một số kiến nghị đã được phát triển để đáp ứng với các vấn đề được nêu ra. Chúng tôi đang thay đổi nhanh chóng để thực hiện các kiến nghị này.

Bước đầu tiên, chúng tôi đã đổi mới trên trang website của chúng tôi để giải thích quá trình hoạch định chính sách của chúng tôi. Quy trình phát triển chính sách của chúng tôi được cấu trúc theo 3 bước, như đã thấy trên trang website và trong sơ đồ này:

  • Dự đoán tốt hơn nhu cầu sức khỏe cộng đồng chưa được đáp ứng;
  • Xây dựng chính sách thông qua quy trình mở và minh bạch, với các mốc thời gian rút ngắn;
  • Tối ưu hóa sự tiếp thu của hướng dẫn thông qua các công cụ phân loại kỹ thuật số và phổ biến đơn giản hóa.

Nỗ lực để xác định những nhu cầu của mọi người chưa được đáp ứng, Chương trình Sốt rét toàn cầu đã mở ra một cửa sổ tư vấn trực tuyến để thu thập các vấn đề kiến nghị mới hoặc cập nhật từ cộng đồng sốt rét. Bạn có thể đóng góp cho công việc này bằng cách gửi ý kiến của bạn thông qua cổng thông tin thí điểm của chúng tôi, sẽ được mở cho đến ngày 31 tháng 7 năm 2019.

Phần mới này của trang website là phát triển cho công việc và ghi nhận phản hồi từ các bên liên quan - đặc biệt là hướng dẫn của chúng tôi để người sử dụng tích cực tìm kiếm. Vui lòng gửi các ý kiến của bạn đến địa chỉ: gmpfeedback@who.int.

7. Cải thiện cách thức truy cập vào các hướng dẫn chính sách của chúng tôi

Theo phản hồi từ các đối tác sốt rét toàn cầu, nhiều người đã gặp khó khăn trong việc tìm hướng dẫn về sốt rét của Tổ chức Y tế Thế giới trên trang website của chúng tôi và để hiểu các tài liệu chính sách khác nhau như thế nào. Chúng tôi đang thực hiện từng bước để giải quyết điều này.

Vào tháng Tư, lần đầu tiên chúng tôi đã xuất bản một bản tóm tắt hướng dẫn về bệnh sốt rét của Tổ chức Y tế Thế giới, lần đầu tiên, tất cả các tài liệu chính sách của Tổ chức Y tế Thế giới về bệnh sốt rét được hợp nhất. Trên trang 4-5, bạn sẽ tìm thấy một bảng hiển thị rõ ràng cách các tài liệu khớp với nhau về bệnh sốt rét.

Bạn cũng sẽ tìm thấy trong bản tóm tắt một danh sách đầy đủ tất cả các kiến nghị chính sách của Tổ chức Y tế Thế giới về bệnh sốt rét. Điều quan trọng, chỉ những kiến nghị đã được phê duyệt bởi Ủy ban đánh giá thì hướng dẫn mới được đưa vào. Ủy ban được thành lập vào năm 2017 để đảm bảo rằng các hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới có chất lượng phương pháp luận cao và chúng được phát triển thông qua quy trình ra quyết định minh bạch và có cơ sở.

Tất cả các thông tin trong bản tóm tắt sẽ được định dạng sớm cho người dùng trên trang website của chúng tôi; chúng tôi sẽ chia sẻ liên kết đến các trang website nhỏ thí điểm mới của chúng tôi vào tuần tới. Chúng tôi cũng có kế hoạch phát hành một ứng dụng hướng dẫn chính sách di động vào cuối năm nay.

8. Cập nhật khác

Trước khi tôi đăng xuất, 3 bản cập nhật cuối cùng:

Tại cuộc họp mới nhất của Ủy ban Tư vấn Chính sách Sốt rét, được tổ chức tại Geneva vào ngày 10-12/4, các thành viên Ủy ban đã nghe thông tin cập nhật về hoạt động của Nhóm Tư vấn Chiến lược của Tổ chức Y tế Thế giới về loại trừ bệnh sốt rét, hiệu quả và phản ứng của thuốc, và một loạt các chủ đề khác. Các thảo luận và kết quả chính được tóm tắt trong báo cáo của chúng tôi.

Nguyên tắc kiểm soát véc tơ sốt rét của chúng tôi, được đưa ra vào tháng 2, hợp nhất hơn 20 bộ khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới và tuyên bố thực hành tốt ở một định dạng thân thiện với người dùng. Các hướng dẫn dựa trên webtite sẽ được cập nhật mới được đánh giá bởi Tổ chức Y tế Thế giới. Để hỗ trợ triển khai các hướng dẫn, chúng tôi đã phát triển một gói thông tin, bao gồm các điểm chính, Hỏi và Đáp.

Tổ chức Y tế Thế giới đang tạo ra một con đường quan trọng để đảm bảo sự tiếp cận và sử dụng an toàn thuốc tafenoquine, một phương pháp điều trị đơn liều mới cho bệnh sốt rét do P. vivax tái phát. Hướng dẫn của chúng tôi về việc sử dụng thuốc tafenoquine sẽ được phát triển song song với việc xem xét các xét nghiệm định lượng điểm G6PD, như được giải thích trong ghi chú thông tin này.

Best wishes,

Pedro Alonso

Director, Global Malaria Programme

World Health Organization

người dịch ThS. Mai Đình Thắng