Tình hình sốt rét ở khu vực Nam Bộ - Lâm Đồng, năm 2019

Khu vực Nam Bộ - Lâm Đồng có 20 tỉnh, thành phố với 3 vùng địa lý Tây Nam Bộ, vùng Đông Nam Bộ và Tây Nguyên. Các bệnh truyền nhiễm phổ biến là các bệnh do muỗi truyền, có phạm vi lưu hành rộng có số mắc và tử vong cao (Sốt xuất huyết, Chikungunya, Viêm não Nhật Bản, Zika, Sốt rét...), các bệnh liên quan đến tập quán lao động và sinh hoạt (giun đũa, giun móc/mỏ, giun tóc, giun kim, giun đũa chó, sán lợn, sán lá gan, sán lá ruột, các bệnh nấm, đơn bào…) các bệnh mới nổi, bệnh nhiệt đới bị lãng quên.

Trong 5 năm từ năm 2014 - 2018, tình hình sốt rét năm 2018 so với năm 2014 BNSR giảm 44,76% (1.628/2.947 ca), KST sốt rét giảm 36,68% (1.569/2.478 KST), bệnh nhân SRAT giảm 25 ca (04/29), bệnh nhân tử vong do sốt rét giảm 02 ca (1/3) và không có dịch sốt rét xảy ra. Về cơ cấu KST sốt rét, tỷ lệ P. falciparum và P. vivax từ 2014-2018 có xu hướng xấp xỉ bằng nhau. Phạm vi lưu hành bệnh sốt rét ngày càng thu hẹp, tập trung chủ yếu tại các tỉnh Đông Nam Bộ, khu vực biên giới, vùng sâu, vùng xa.

Biểu đồ 1. Tình hình sốt rét từ năm 2014-2018 ở khu vực NB-LĐ

Năm 2019, tình hình sốt rét 11 tháng so với cùng kỳ năm 2018 ở khu vực, BNSR giảm 64,62% (552/1.560 ca), KST sốt rét giảm 64,41% (536/1.506 KST), SRAT giảm 01 ca (2/3), trong 11 tháng năm 2019 không có bệnh nhân tử vong do sốt rét và không có dịch sốt rét xảy ra. Đặc biệt tỉnh Bình Phước vẫn là địa phương có tình hình sốt rét nặng nhất khu vực với số ca mắc trong 11 tháng đầu năm 2019 chiếm 57,07% (315/552 ca) tổng số ca mắc của Khu vực Nam Bộ - Lâm Đồng, đối tượng mắc sốt rét đa số là dân đi rừng, ngủ rẫy, giao lưu giữa các SRLH và giao lưu biên giới giữa các vùng sốt rét. Năm 2019, có 7/20 tỉnh trong khu vực không có bệnh nhân sốt rét gồm Long An, Vĩnh Long, Trà Vinh, Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu và có 8 tỉnh/thành phố đã lập hồ sơ đề nghị xét công nhận loại trừ sốt rét tuyến huyện, tỉnh (An Giang, Đồng Tháp, Cần Thơ, Hậu Giang, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long).

Biểu đồ 2. Tình hình sốt rét 11 tháng 2019 so với cùng kỳ năm 2018 ở khu vực NB-LĐ

Kết quả công tác Phòng chống và loại trừ sốt rét đạt được trong năm 2019, được sự quan tâm chỉ đạo và đầu tư của Nhà nước. Viện Sốt rét – KST – CT TP. Hồ Chính Minh đã tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra giám sát tại các vùng sốt rét trọng điểm và cũng như các địa phương tiến tới đề nghị công nhận loại trừ sốt rét theo trong năm 2019. Cùng với sự nỗ lực của nhân viên y tế các tuyến góp phần thực hiện thành công kế hoạch phòng chống và loại trừ sốt rét đã được phê duyệt.

Tuy nhiên, mặc dù hiện nay tình hình sốt rét giảm dần qua các năm nhưng việc quản lý các đối tượng dân đi rừng, ngủ rẫy và dân giao lưu giữa các vùng SRLH còn gặp nhiều khó khăn trong giám sát, phát hiện, điều trị và hướng dẫn các biện pháp PCSR. Ký sinh trùng kháng thuốc điều trị đặc hiệu, điều trị tiệt căn không đạt hiệu quả đối với P. vivax, muỗi kháng hóa chất, mạng lưới y tế cơ sở vẫn còn hạn chế, đặc biệt ở những vùng sâu, vùng xa. Đây có thể là một thách thức đối với công tác phòng chống và loại trừ sốt rét trong những năm tiếp theo.

ThS. Nguyễn Văn Khởi