Phát hiện loài Toxocara malaysiensis trên mèo bằng kỹ thuật sinh học phân tử tại Tp. Hồ Chí Minh

Bệnh Toxocariasis là bệnh động vật truyền sang người, thường do 02 loài chính gây ra là Toxocara canis (ký sinh trên chó) và Toxocara cati (ký sinh trên mèo). Tuy nhiên theo một số nghiên cứu hiện nay, loài Toxocara malaysiensis còn được ghi nhận ký sinh trên mèo và khả năng gây bệnh của loài này trên người hiện là vấn đề cần được nghiên cứu làm rõ.

Với mục đích bổ sung nguồn dữ liệu gen học còn thiếu về loài giun đũa chó, mèo tại miền Nam Việt Nam, và làm sáng tỏ liệu chủng T.malaysiensis có phải là loài chiếm ưu thế tại Việt Nam hay không nhóm nghiên cứu do PGS.TS. Lê Thành Đồng làm trưởng nhóm đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Xác định sự hiện diện loài Toxocara malaysiensis trên mèo bằng kỹ thuật sinh học phân tử tại Thành phố Hồ Chí Minh”

Kết quả bước đầu ghi nhận có sự hiện diện của Toxocara malaysiensis trên mèo thu thập tại thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả này tương đồng với nghiên cứu phát hiện loài T.malaysiensis tại Hà Nội, chưa phát hiện loài T.cati tại Việt Nam. Kết quả này còn là tiền đề cho các nghiên cứu tiếp theo để làm sáng tỏ: Liệu ở miền Nam Việt Nam, mèo chỉ nhiễm T.malaysiensis hay còn nhiễm T.cati hay không? và liệu loài T.malaysiensis có gây bệnh trên người hay không?

Hình 1. Mẫu giun trưởng thành thu được và hình ảnh soi dưới KHV soi nổi

Trong nghiên cứu này đã áp dụng kỹ thuật sinh học phân tử thông qua khuếch đại đoạn gen atp6, giải trình tự và xây dựng cây phân loại để định danh loài Toxocara spp thu thập được tại thành phố Hồ Chí Minh.

05 mẫu giun trưởng thành được tiến hành định danh gen học bằng khuếch đại đoạn gen trên vùng gen ty thể atp6. Kết quả thu được 05 sản phẩm khuếch đại PCR kích thước khoảng 800 bp (Hình 2).

Hình 2: Kết quả sản phẩm PCR vùng ADN chứa đoạn gen atp6

Những mẫu khuếch đại thành công được đem giải trình tự. Sau khi xử lý, tinh chỉnh và so sánh trình tự chuỗi nucleotide atp6 được khuếch đại của 5 mẫu trên ngân hàng gen (genbank) cho thấy kết quả định danh 5 chủng Toxocara spp xác định tương đồng 100% Toxocara malaysiensis, tương đồng từ 89,58% -89.83% với Toxocara cati; tương đồng từ 87,78%-87,90% với Toxocara canis; tương đồng từ 87,22 %- 87,48 % với Toxocara vitulorum.

Từ kết quả so sánh cho thấy 05 mẫu giun trưởng thành thu được có mức độ tương đồng 100% với Toxocara thuộc loài Toxocara malaysiensis (mã AM412316). Dựa vào cây phả hệ trên chuỗi gen atp6 cho thấy các chủng phân thành 05 nhóm riêng biệt, trong đó 05 chủng Toxocara thu thập trên mèo ở miền Nam Việt Nam tập hợp cùng nhóm với loài Toxocara malaysiensis Trung Quốc (AM412316). Điều này khẳng định 05 chủng thu thập được thuộc loài Toxocara malaysiensis. (Hình 3)

Hình 3: Cây phân loại được xây dựng dựa vào đoạn gen atp6

Thông qua phân tích đặc điểm về gen học và phát hiện loài T.malaysiensis trên mèo tại TP. Hồ Chí Minh đã cung cấp thêm hiểu biết về loài giun đũa gây bệnh trên chó, mèo tại Việt Nam, từ đó giúp hoạt động giám sát dịch tễ học đối với bệnh động vật lây sang người trong cộng đồng đạt hiệu quả cao hơn.

PGS. TS. Lê Thành Đồng, ThS. Đỗ Thị Phượng Linh, ThS. Phạm Nguyễn Thúy Vy